Het Pesser juk

De eerste Drentse tocht

Het evocatieve karakter van het woord ‘Pesse’ is van belang in dit vertoog. De fonologie helpt ons hier: de ‘p’ is een plofklank (een occlusief: een medeklinker die wordt gevormd met een plofje uit de mond, zoals ook de ‘t’ en de ‘k’), en die ‘p’ wordt in Pesse gevolgd door een korte open è-klank, als in blèren. Het krachtig, herhaaldelijk en vooral achterlijk uitspreken (blèren dus) van dit foneem, kan op de lachspieren werken. Dit fenomeen kent binnen onze kringen al een decennium een niet te onderschatten betekenis. Om kort te gaan: het heeft vriendschappen gevormd. De grap van Pesse is dat je het zegt. En nu gingen Daan en ik dus naar Pesse, waar wij vrijwel nooit zijn, maar wiens naam wij en vrienden van ons wel jarenlang prijzen en ijdel gebruiken. De paradox is nu juist dat het plaatsje Pesse zelf, in al haar onschuld, vrijwel niets meer met deze dictie te maken heeft. De human interest in dit filosofische curiosum, wat het toch is geworden, is dus bijzonder laag. Dit zorgde voor een ongemakkelijk gevoel. Wat moeten wij in godsnaam nou in Pesse? Er is daar niks. Het bestaan van Pesse bestaat voor ons bij de gratie van het zeggen van het woord. De zeggingskracht is evocatief. En op het moment dat je er bent, heft Pesse zichzelf als het ware op. Wij waren er. “Laten we ergens gewoon over praten. Als iemand iets weet, laat hij het dan zeggen.”

Gerard Reve behoort volgens velen tot de ‘Grote Drie’ van de Nederlandse literatoren, zeker in de naoorlogse periode. Het te pas en te onpas citeren uit zijn werk heeft volgens mij wel bijgedragen aan de canonieke en epische status van deze schrijver. En Daan en ik droegen hier maar wat graag aan bij. “De beproevingen dienen in het gelaat gezien te worden.” En dat is precies wat wij gedaan hebben. We hebben samen het spits afgebeten van laatste hoofdstuk van Bram Fietst, missie-Drenthe. Op een OV-fiets fietsten wij op een druilerige Drentse januaridag vanuit Meppel naar de eerste nieuwe dorpjes van het jaar. De plaatsnamen liegen er niet om. Om er een paar te noemen: Kolderveense Bovenboer (wat is een ‘bovenboer’?), Darp (Drentse Ablautvariant van ‘dorp’), Lhee (ja, wat doet die h daar?!) en zelfs aan Ruinerwold brachten wij een bezoekje. Het uitgestrekte Dwingelderveld bracht ons in vervoering. Hoogeveen was aanvankelijk het beoogde eindpunt van de tocht, maar we voelden ons nog goed genoeg om door het donker de laatste 25 kilometer naar Meppel te fietsen, om daar op de trein te stappen de tocht te laten eindigen waar hij ook begon. Wel moesten we flink doorfietsen om daar de laatste fatsoenlijke treinoptie te halen. We hebben 25 foto’s van plaatsnaambordjes gemaakt. En we zijn in Pesse geweest, waarvan de foto ik nog niet officieel laat meetellen. Zodat ik er nog een keer heen ‘moet’. Zodat de enige reden waarom ik er überhaupt heen zou moeten gaan, namelijk om een foto van dat bordje te maken, nog even blijft bestaan. Terwijl je het dichtst bij Pesse bent, als je er niet bent. Al deze beproevingen, hebben wij in het gelaat bekeken. Ze zijn niet onopgemerkt gebleven.

Afstand: 94,95 km
Gemiddelde snelheid: 16,5 km/h

25 nieuwe plaatsen: Meppel, Leenders, Kolderveen, Nijeveen, Nijeveense Bovenboer, Kolderveense Bovenboer, Havelterberg (Meppel), Havelterberg (Westerveld), Darp, Havelte, Uffelte, Ansen, Lhee, Dwingeloo, Lheebroek, Smalbroek, Spier, Nuil, Eursinge, Hoogeveen, Fluitenberg, Gijsselte, Ruinen, Oosteinde, Ruinerwold